आइबुप्रोफेन, डिक्लोफेनेक, नेप्रोक्सनजस्ता दुखाइ निवारकले मिर्गौलालाई हानि पुर्‍याउँछन् भन्ने हामीमध्ये धेरैलाई थाहा छ । तर फेयरनेस क्रिमले पनि मिर्गौलालाई असर पुर्‍याउन सक्छ भन्ने विषयमा भने हामी त्यति सजग छैनौं ।

एन्टीएजिङ क्रिम, छाला गोरो बनाउने क्रिम, साबुन र लोसनमा मर्करी (पाराे) नामक पदार्थको केही मात्रा हुन्छ । पाराे छालालाई गोरो बनाउन सबैभन्दा सामान्य रूपमा प्रयोग हुने पदार्थ हो, यसले मेलानिनको गठनलाई ट्रिगर गर्छ । जसले छालाको टोनलाई हल्का बनाउँछ । धेरै कस्मेटिक ब्राण्डहरू द्रुत परिणामको लागि अनुमति दिइएको सीमाभन्दा धेरै गुणा बढी छन् ।

बुध एक अत्यधिक विषाक्त पदार्थ हो, जसले मस्तिष्क, स्नायु, मुटु, कलेजो र मिर्गौलालाई क्षति पुर्‍याउँछ र क्यान्सर पनि हुन सक्छ । यी बुध छालाबाट अवशोषित हुन्छ, रगतमा जान्छ र अन्ततः मुख्य अंगहरूमा जम्मा हुन्छ । जसले कलेजो, फोक्सो, मुटु, मस्तिष्क र मिर्गौलालाई क्षति पुर्‍याउँछ । अवशोषण दर सामान्य छालाको लागि ८० प्रतिशत धेरै उच्च छ ।

भर्खरै भारतमा एउटा घटना भयो । एउटी युवतीले फेयरनेस क्रिम प्रयोग गर्न थालिन् । एक महिनाभित्र उनको अनुहारको चमक, छालाको टोन, चमक र गोरोपन सबैमा उल्लेखनीय सुधार भयो । यसबाट प्रेरित भएर उनकी आमा र दिदीबहिनीले पनि क्रिम प्रयोग गर्न थाले, तर केही महिनापछि सम्पूर्ण परिवारले यस्तै लक्षण अनुभव गर्न थाले । उनीहरुको रगत परीक्षणमा मिर्गौला बिग्रिएको देखियो ।

सोही फेयरनेस क्रिमको परीक्षण गर्दा यसमा पाराको मात्रा अत्यन्त उच्च रहेको पाइएको थियो ।

यस्तै घटना सन् २०१६ मा मलेसियामा पनि रिपोर्ट गरिएको थियो । जब उनीहरूले सुपरमार्केटबाट फेयरनेस क्रिमका दुई फरक ब्राण्डहरू छनोट गरे र क्रसचेक गरे । उनीहरूले पाराेको मात्रा अत्यन्त उच्च भएको पत्ता लगाए । विभिन्न अध्ययनले पहिले नै रिपोर्ट गरिसकेका छन् कि फेयरनेस क्रिमले ग्लोमेरुलोनेफ्राइटिस हुन सक्छ र केही अनुसन्धानले पनि युवा बिरामीको रगतमा पाराको उच्च मात्राका कारण अचानक मृत्यु भएको देखाएको छ ।

यी कस्मेटिक उत्पादन आयात गर्न लाखौं रुपैयाँ खर्च हुन्छ, तर के हाम्रो सरकार र स्वास्थ्य अधिकारीहरू यी कस्मेटिक उत्पादनले स्वास्थ्यमा हुने खतराबारे सचेत छन् ? अधिकांश फेयरनेस क्रिम भारत, चीन, थाइल्याण्ड, जापान र कोरियाबाट आयात हुने गरेको छ । यी कम्पनीहरूले विकासोन्मुख देशमा सस्तो दरमा बिक्री गर्न जानीजानी गुणस्तर घटाउँछन् । तिनीहरू राम्ररी जान्दछन् कि हामीसँग यी उत्पादन जाँच गर्न आवश्यक स्रोत र प्रयोगशालाको अभाव छ । आफ्ना उत्पादनहरू स्वीकृत गराउन उनीहरुले सम्बन्धित निकायलाई घूससमेत दिन्छन् । हाम्रो स्वास्थ्यसँग खेलवाड गर्ने अधिकार कसैलाई छैन ।

यी कस्मेटिक उत्पादनबाहेक पेनकिलर, पारासिटामोल, आयुर्वेदिक औषधि, एन्टिबायोटिकलगायत सबै औषधिको गुणस्तर जाँच्न सरकारले पहल गर्नुपर्छ । उनीहरूले कोष छुट्याउनुपर्छ र त्यसका लागि जनशक्तिलाई तालिम दिनुपर्छ । हाम्रो देशमा भ्रष्टाचार यति धेरै भएकाले के हामी निष्पक्ष छानबिनको अपेक्षा गर्छौं ? यसलाई नियन्त्रणका लागि अहिले नै पहल गरिएन भने आगामी पाँच वर्षभित्रमा मुटु, मिर्गौला र कलेजोको क्यान्सरका बिरामीको संख्या कैयौं गुणा बढ्नेछ ।

यी उत्पादनबाट मिर्गौलामा हुने क्षति रोक्न तरल पदार्थ धेरै पिउन सल्लाह दिइन्छ । तर यसले मिर्गौलामा हुने हानि कम गर्न सक्दैन । एउटै ब्राण्डको मेकअप दुई महिनाभन्दा लामो समयसम्म प्रयोग नगर्नु राम्रो हुन्छ । मर्करी, क्याडमियम, क्रोमियम, सिसा, आर्सेनिक र हाइड्रोक्विनोनसहित यी कस्मेटिक्सहरूमा प्रयोग हुने खतरनाक पदार्थको मात्रा निर्धारण गर्न सधैं लेबल पढ्नुपर्छ । प्रत्येक वर्ष कम्तीमा एकपटक आफ्नो मिर्गौला जाँच गराउनुपर्छ । विवाहलगायतका कार्यक्रममा मेकअप गर्नैपर्ने भए काम सकेपछि जतिसक्दो चाँडो हटाउनुपर्छ।