काठमाडाैं । कतिपय महिलालाई महिनावारी समयमा नहुने समस्या हुन्छ । यस्तो अवस्थामा महिलाहरू प्रायः अत्तालिन्छन् र आफू गर्भवती भए कि भनेर सोच्न थाल्छन् ।

महिनावारी नहुनुको मुख्य कारण गर्भावस्था नै हो, यही एक कारणले मात्रै महिनावारी रोकिन्छ अथवा ढिला हुन्छ भन्ने हैन । तर यदि यो समय दुई महिना भन्दा बढी छ र तपाईँ गर्भवती पनि हुनुहुन्न भने, यो एक गम्भीर समस्या हुन सक्छ । महिनावारी नहुनुका धेरै गम्भीर कारणहरू हुन सक्छन्, तिनीहरूलाई समयमै थाहा पाउनु तपाईँको स्वास्थ्यको लागि राम्रो हुनेछ ।

महिनावारी समयमै नहुनुको कारणहरू :

उमेर

कहिलेकाहीँ बढ्दो उमेरका कारण महिनावारी रोकिन्छ । ४५ देखि ५५ वर्षको बिचमा, जब तपाईँको शरीर रजोनिवृत्तिको प्रक्रियाबाट गुज्रिरहेको हुन्छ, महिनावारी ढिलो हुन सक्छ।

तनाव

तनावले शरीरलाई धेरै किसिमले असर गर्छ । जसका कारण सुत्ने, खाने–पिउने, काम गर्ने सबैमा असर पर्न सक्छ । यो तनाव महिनावारीको अवधि ढिलाइको लागि पनि जिम्मेवार छ । अनुसन्धानले देखाउँछ कि अत्यधिक तनावले २० देखि ४० वर्षका महिलाहरूमा महिनावारी चक्रमा प्रत्यक्ष प्रभाव पार्न सक्छ यदि तपाईँ सधैँ दीर्घकालीन तनावमा रहनुहुन्छ भने, तपाईँको महिनावारी पूर्ण रूपमा बन्द हुन सक्छ । तनावग्रस्त शरीरले अधिक कोर्टिसोल हार्मोन उत्पादन गर्दछ, जसले तपाईँको मस्तिष्कको भागलाई असर गर्न सक्छ जसले महिनावारी (हाइपोथालेमस) लाई नियन्त्रण गर्दछ । हाइपोथ्यालेमसले राम्ररी काम नगरेको कारण महिनावारी रोकिँदा त्यसलाई हाइपोथ्यालेमिक एमेनोरिया भनिन्छ।

गर्भ निरोधक चक्कीको सेवन

केही महिला चाँडै आमा बन्न नचाहने हुँदा गर्भ निरोधक चक्की सेवन गर्छन् । गर्भ निरोधकका धेरै रूपहरू ओभुलेसनलाई असर गर्न हार्मोनहरूमा निर्भर हुन्छन्। कहिलेकाहीँ यी औषधिहरूको प्रभाव यस्तो हुन्छ कि महिनावारी तीन वा बढी महिनासम्म हुँदैन ।

पीसीओएस

कहिलेकाहीँ पोलिसिस्टिक ओवरी सिन्ड्रोमको कारणले गर्दा महिलाहरूमा महिनावारी रोकिन्छ । जब पुरुष हर्मोन (एन्ड्रोजन) स्तर उच्च हुन्छ, पोलिसिस्टिक ओवरी सिन्ड्रोम (पीसीओएस) को निदान गर्न सकिन्छ । हर्मोनल असन्तुलनको कारण, प्रायः डिम्बाशयमा सिस्टहरू बन्छन् र ओभ्युलेसन रोकिन्छ ।

अत्यधिक तौल बढ्नु

कहिलेकाहीँ अत्यधिक तौल बढ्नाले पनि महिनावारी मिस हुन सक्छ । कम शरीरको तौल वा खाना सम्बन्धी विकारहरूले अण्डाशयलाई रोक्न वा महिनावारी अनियमित बनाउन सक्छ । उच्च बडी मास इन्डेक्स (बीएमआई) र मोटोपनाले मुख्यतया एस्ट्रोजन र प्रोजेस्टेरोन हार्मोनमा परिवर्तन ल्याउँछ । यस्तो अवस्थामा पनि महिनावारी ढिलो हुन्छ ।

पुराना रोगहरू

केही पुराना रोगहरूले पनि महिनावारी छुटेको हुनसक्छ । सेलियाक डिजिज, डायबिटिज, पेल्भिक इन्फ्लेमेटरी डिजिज, थाइराइड र केही औषधिको सेवनले पनि महिनावारी अनियमित हुन सक्छ ।

एमेनोरिया

हेल्थ डट ओआरजीमा प्रकाशित समाचार अनुसार, यदि तपाईँ गर्भवती हुनुहुन्न र तपाईँको महिनावारी ढिलो भइरहेको छ वा एक वा दुई महिना पनि भएको छैन भने, तपाईँ एमेनोरियाबाट पीडित हुन सक्नुहुन्छ । यद्यपि एमेनोरिया रोग होइन, यो कुनै अन्य अवस्थाको लक्षण हुन सक्छ । यस्तो अवस्थामा, निश्चित रूपमा एक विशेषज्ञसँग परामर्श गर्नुपर्छ ।